శ్రీరామసుమంగళి

సుమంగళి.         ఎలనాగ సీత పతినే మురిపించన్         కలహంస సిగ్గుపడగా నడయాడున్         కలవాణి కోకిలకు గానము నేర్పున్         తిలకించు భక్తులను దీనత మాన్పన్

సుమంగళి.

ఈ సుమంగళీవృత్తానికి గణవిభజన స-జ-స-స-గ.  గురులఘుక్రమం IIUIUIIIUIIUU.  9వస్థానం వద్ద యతిమైత్రి. ఈ వృత్తానికే కలహంస అని మరొక పేరు కూడా కనిపిస్తోంది.

ఈ సుమంగళీవృత్తానికి కల పూర్వకవి ప్రయోగాల గురించి తెలియదు.

ఈ‌వృత్తం‌ నడక చిత్రంగా ఉంది. IIUIUIIIUIIUU అన్న గురులఘుక్రమం IIUI UIII UII UU అని నాలుగు ఖండాలుగా కనిపిస్తోంది. ఇలా  5+5+4+4 మాత్రలుగా ఇది ఎలాంటి తాళానికి ఒదుగుతుందో మరి. చివరి రెండు చతుర్మాత్రాగణాలనూ‌ మరొక మాత్రకు సాగదీసి అవీ‌ పంచమాత్రాత్మకం చేస్తే అప్పుడు త్రిస్రగతిలో‌ రూపకతాళంలో ఉంటాయని చెప్పవచ్చును.

ఎలనాగ	సీత పతి	నే మురి	పించన్
కలహంస	సిగ్గుపడ	గా నడ	యాడున్
కలవాణి	కోకిలకు	గానము	నేర్పున్
తిలకించు	భక్తులను	దీనత	మాన్పన్