16, నవంబర్ 2015, సోమవారం

దశరథుడి సుఖమే సుఖము. (త్వరితగతి)






      త్వరితగతి.
      హరియనుచు తనసుతుని
            యత డెఱుగ కోహో
      నరవిభుడు దశరథుడు
            నరవరుని దామో
      దరుని నిను గనుచు
            సతతమును కడు ప్రేమన్
      మురిసెనట యతని
            సుఖమునకు మితి యున్నే




ఈ వృత్తానికి పాదానికి 15లఘువులూ చివరన 2 గురువులూ ఉంటాయి. ఈ త్వరితగతి వృత్తానికి  సాంప్రదాయికంగా చేసే మూడేసి అక్షరాల గణాల విభజన అంతగా నప్పదు.  అందుచేత 7 నగణాల మీద 2 గురువులు అని చెప్పరాదు.  అలా చెప్పినపుడు పద్యం నడక తెలియదు. నడకను సూచించేలా, దీని గణవిభజనని ఇలా చెప్పటం బాగుంటుంది:

  I  I  I  I  I    I  I  I  I  I    I  I  I  I  I    U  U 

ఇలా ఐతే ఈ పద్యం నడకని తెలుసుకోవటం సులభం. సరిగా నడిపిస్తే ఇది  తకిట-తక, తకిట-తక, తకిట-తక, తైతై అన్నట్లుగా నడుస్తుంది. వీలైనంతవరకు ఏఖండానికి ఆఖండంగా పదాలు విరుగుతే నడక బాగా వస్తుంది. ఐతే అలా పద్యం అంతటా సాధ్యపడవచ్చును పడకపోవచ్చును. సాధ్యపడితే చాలా బాగుంటుంది.

యతిస్థానం 11వ అక్షరం.  వృత్తం కదా,  ప్రాసనియమం తప్పదు.

అన్నట్లు, ఈ త్వరితగతి వృత్తానికి 'పాలాశదళం' అన్న మరొకపేరు కూడా ఉంది.