27, నవంబర్ 2015, శుక్రవారం

రావణవధకు స్వాగతం





         స్వాగతం. 
         ధీవరుండు నిజ తేజ మెసంగన్   
         దేవదుందుభుల దిక్కులు మ్రోయన్
         దేవసంఘములు తీయగ పాడన్ 
         రావణాసురుని రాము డడంచెన్       




ఈ స్వాగతం అనే వృత్తానికి పాదానికి నాలుగే గణాలు. అవి ర - న - భ - గగ.  గురులఘుక్రమం UIUIIIUIIUU యత్తిస్థానం 7వ అక్షరం. పాదానికి కేవలం 11 అక్షరాలతో ఇది కూడా ఒక చిట్టిపొట్టి వృత్తం అన్నమాట.

ఈ స్వాగతవృత్తానికి ముందు మరొక గురువును చేర్చితే అది నీరాంతికం (UUIUIIIUIIUU)  అవుతుంది. గురువుకు బదులుగా రెండు లఘువులను చేర్చితే అది కలహంస (IIUIUIIIUIIUU) అవుతుంది. సౌలభ్యంకోసం క్రీగీటులతో వీటిలోని స్వాగతాన్ని సూచింవాను.

ఈ వృత్తానికి పాదాంతంలో అనుప్రాసను కూర్చటం కూడా మనం చూడవచ్చును.

పింగళి సూరనగారి కళాపూర్ణోదయం ప్రబంధంలో తృతీయాశ్వాసం చివరన ఒక స్వాగతం ఇలా ఉంది:

      నిర్విరామ ధరణీ భర ణాంకా
      గర్వితారి జయకర్మ విశాంకా
      సర్వదిక్చర విశంకట కీర్తీ
      శర్వరీ రమణ సన్నిభ మూర్తీ

ఇక్కడి అంత్యానుప్రాసలను గమనించండి.

శ్రీ నేమాని సన్యాసిరావుగారి స్వాగత వృత్తం చూడండి:

     మౌనివర్య! జనమాన్య చరిత్రా!
     జ్ఞానసారనిధి! స్వాగతమయ్యా!
     మాననీయ గుణ! మంగళదాతా!
     పూని నీ పదము మ్రొక్కెద స్వామీ!

ఈ వృత్తంలో అంత్యానుప్రాసను పాటించలేదు నేమానివారు.

గమనిక:  ఈ టపాశీర్షికను అపార్థం చేసుకోకండి. అందులో ఉన్న "స్వాగతం" అనే పదం ఈ వృత్తం పేరును సూచించేది మాత్రమే. ఇంత చిన్న చిన్న విషయం చెప్పాలా ప్రత్యేకంగా అనకండి. ఈ  మాటను పట్టుకొని ఆవేశపడ్డ వారి అనుచిత స్పందననూ (వేరే చోట) గమనించాకే ఈ గమనికను ఈ టపా క్రింద చేర్చటమైనది.