"అవును కానీ అమ్మా నాకీ పాత చింతకాయ పచ్చడి పేరు పెట్టారేమిటే" అంది నా కూతురు ఫోనులోనే చిరాకుపడుతూ.
వెంటనే సుందరక్క గుర్తుకు వచ్చింది.
సుందరక్క ఎప్పుడు గుర్తుకు వచ్చినా సరే మనసంతా చేదు తిన్నట్లుగా ఐపోతుంది.
సుందరక్క పుట్టుక ఒక విశేషం.
సుందరక్క బాల్యం ఒక విశేషం.
సుందరక్క పెళ్ళి ఒక విశేషం.
సుందరక్క వెళ్ళిపోవటం ఒక విశేషం.
అసలు సుందరక్కే ఒక పెద్ద విశేషం.
ఇంక పిల్లలు పుట్టరని నిరాశచేసుకున్న తల్లికి ముట్లుడిగిపోతున్న తరుణంలో కడుపున పడిందిట సుందరక్క. ఆ మాట తనతల్లే ఎన్నో మార్లు తనతో అనేదని సుందరక్కే చెప్పింది. ఆ సుందరక్కను ఆమె తల్లీ తండ్రీ కాలు క్రింద పెట్టనివ్వకుండా నెత్తిన పెట్టుకొని పెంచారు. అందుచేత తన చిన్నప్పుడు తనంత పెంకిపిల్ల ఊరుమొత్తంలో మరెవర్తీ లేదటని సుందరక్కే నవ్వుతూ ఒకటి రెండుసార్లు చెప్పింది. అత్యంత సౌమ్యురాలైన సుందరక్కేమిటీ పెంకిపిల్ల యేమిటీ అని తనకు అప్పట్లో భలే ఆశ్చర్యంగా అనిపించింది.
పాపం సుందరక్క పమిటవేయటం మొదలెట్టిన కొత్తలోనే మేనమామ గారింట చేరవలసి వచ్చింది అనాధగా. ఆ మేనమామ గారంటే ఆయనా వరసకు మాకు పెదనాన్న గారేను.
అలా వచ్చి సుందరక్క మావూరి బళ్ళో ఎనిమిదిలో చేరింది.
అప్పుడు నేనేమో ఇంకా రెండో తరగతేను.
సుందరక్క వీలున్నప్పుడల్లా మాయింటికి వస్తూ పోతూ ఉండేది.
నేను మూడులో ఉండగా కాబోలు పక్కింటి యతిరాజ్యం పెళ్ళి జరిగింది. ఆపిల్ల ఎందుకనో మాయింటికి వచ్చి చాలాసేపు ఏడ్చి వెళ్ళింది. తనకు ఆ పెళ్ళి వద్దట. ఏమో మరి ఎందుకో నాకేం తెలుసునూ. అమ్మేమో నన్ను "బయటకు పోయి ఆడుకోవే" అని కసిరి పంపేసిందాయిరి. అప్పుడు సుందరక్క మా యింట్లోనే ఉంది.
సుందరక్క బాగా పాడుతుంది.
ఎప్పుడన్నా హాయిగా పాడుకోవాలనిపిస్తే మా యింటికి వచ్చి బోలెడు పాటలు పాడేది. మా అమ్మకి తన పాటలంటే ఎంతిష్టమో. నాకైతే ఇంకా యిష్టం. ఎందుకంటే నాక్కూడా చిన్నచిన్న పాటలు నేర్పేది కదా మరి.
యతిరాజ్యం వాళ్ళింటి ముందు పెద్దపందిరి వేసారు. అక్క నడిగితే "యతిరాజ్యం పెళ్ళికదా పందిరెయ్యరా" అంది. పెళ్ళంటే అదో పెద్ద పండగనీ యింటి ముందు పందిరేస్తారనీ అర్థమైంది. అసలు పెళ్ళంటే ఏమిటీ అని సందేహం వచ్చింది.
ఆ సందేహం సుందరక్కనే అడిగాను వెంటనే.
అక్క యిచ్చిన జవాబును జన్మజన్మాలకీ మర్చిపోలేను.
"ఆడదానికి పెళ్ళంటే ఒకనరకం నుండి మరొకనరకానికి వెళ్ళటం" అంది.
నాకైతే చచ్చే భయం వేసింది.
"నేను చచ్చినా పెళ్ళిచేసుకోను" అని సుందరక్క దగ్గర శపథం చేసేసాను.
"అంతా నీ చేతులో ఉందటే" అని సుందరక్క నవ్వింది.
ఎందుకో ఆనవ్వు నచ్చలేదు.
ఎందుకుండదూ అని ఉక్రోషం వచ్చిందంతే.
కొన్నేళ్ళయ్యాక సుందరక్కకి పెళ్ళిచూపులయ్యాయి.
అప్పటికి నేనూ కాస్త పెద్దదాన్నయ్యానేమో ఆరిందాలా ఆ పెళ్ళిచూపుల విశేషం చూడ్డానికి నేనూ వెళ్ళాను.
తనకన్నా పది పదిహేనేళ్ళు పెద్ద ఆ పెళ్ళికొడుకు. సుందరక్క ఒప్పుకోదని అనుకున్నాను కాని ఆ పెళ్ళి జరగనే జరిగింది.
"అమ్మా ఏమిటే ఈ అన్యాయం" అన్నాను పెళ్ళికి అమ్మతో కలిసివెడుతూ.
"దాని ప్రాప్తం అలా ఉందే, ఏంచేస్తాం చెప్పు? తల్లీదండ్రీ లేనిపిల్ల. మీ పెదనాన్నదా అంతంత మాత్రం సంసారం. తనకే మరో ఇద్దరాడపిల్లలాయె. పాపం సుందే సర్దుకుపోతోంది. బంగారం లాంటి పిల్ల పాపం" అంది అమ్మ బాధపడుతూ.
సుందరక్క పెళ్ళైన తరువాత సంవత్సరం కాబోలు అత్తారింటి నుండి వచ్చింది. ఉన్న నెల్లాళ్ళలోనూ మాయింటికి మూడు నాలుగు సార్లు వచ్చింది.
అప్పుడు ఒకసారి నేను తెలిసీ తెలియక అన్న ఒక్క ముక్క ఇప్పటికీ నన్ను బాధిస్తూ ఉంటుంది.
"బాగున్నావా సుందరక్కా, అత్తారింట్లో ఐనా సుఖంగా ఉన్నావా" అన్నాను.
"ఆడబతుక్కి సుఖం అన్నది మూడో యింటికి వెళ్ళాకనే లేవే" అంది.
అముక్క నాకు అర్థం కాలేదు ఎంత తన్నుకున్నా.
కాని సుందరక్క ముఖంలో ఉన్న ఉదాసీనతను చూసి "ఆ మాటకి అర్థం ఏమిటీ" అని అడిగే ధైర్యం లేకపోయింది నాకు.
సుందరక్క తిరిగివెళ్ళిపోయాక మళ్ళా ఆమె తిరిగి ఎన్నడూ రాలేదు.
ఓ ఏడాది పోయాక కాబోలు సుందరక్కను గురించిన వర్తమానం ఐతే వచ్చింది.
కాని అది ఎంత చెడ్డ వర్తమానం!
ఇంక సుందరక్కే లేదు.
ఒకరోజు ఏదో పాత సిసిమా వస్తుంటే టీవీలో చూస్తున్నాను.
ఇల్లు యి ల్లనియేవు ఇల్లు నా దనియేవు
నీ యిల్లు యెక్కడే చిలకా
ఊరికీ ఉత్తరాన వలకాటి పురములో
కట్టె యిల్లున్నదే చిలకా
అని ఆ సిసిమా మధ్యలో ఒక పాట వచ్చింది.
ఎందుకో ఆ పాట విన్నాక మమసులో ఎంతో ఆందోళన కలిగింది.
ఆరోజున స్ఫురించింది మూడో యిల్లు అంటే ఏమిటో!
"సుందరక్కా మూడో యింటికి వెళ్ళిపోయావా" అని తలచి తలచి బాగా రోదించాను.
కాని నా సుందరక్క నా నుండి ఎంత దూరంగా పోగలదూ?
నాకూతురికి బాలాత్రిపురసుందరి అన్న పేరు పెట్టుకొన్నప్పుడు అమ్మ కళ్ళొత్తుకుంది.
ఆ పేరు మీద చాలా యుధ్ధమే జరిగింది నాకూ మా ఆయనకూ.
అయన తప్పేం లేదు పాపం.
కొడుకు పుడితే ఏం పేరు పెట్టాలీ, గ్రహపాటున కూతురు పుడితే ఏం పేరు పెట్టాలీ అని ఆయన చాలానే కసరత్తు చేసారు.
ఫైనల్ లిష్టులో అరడజను అబ్బాయిల పేర్లూ మరొక అరడజను అమ్మాయిల పేర్లూ తేలాయి. వాటిలో నుండి మా కుటుంబసభ్యులందరూ కలిసి పాల్గొనే ఎన్నికల్లో చెరొక పేరూ తేలాలి అని నిర్ణయం కూడా జరిగింది.
ఎందుకిందంతా చెబుతున్నానూ అంటే ఆ ఫైనల్ పట్టీ తయారు చేయటంలో నేనూ ఉత్సాహంగానే పాల్గొన్నాను కాబట్టే.
కానీ పుట్టిన ఆ పిల్ల కాస్తా ఆ పట్టీలు రెండింటినీ త్రోసిరాజంది మరి, ఏం చేసేది చెప్పండి?
ఆస్పత్రి నుంచి ఇంటికి వచ్చాక అత్తయ్య గారితో చెప్పాను.
"మీ మొగుడూ పెళ్ళాల యిష్టమమ్మా. అమ్మవారి పేరు వధ్దనవచ్చునా తప్పుకాదూ? వాడికీ నచ్చితే అలాగేను. నిజానికి మా అత్తగారు మహాలక్ష్మమ్మ గారి పేరు పెట్టమని అడుగుదా మనుకున్నాను. అమ్మవారి పేరు ఏది పెడితేనేమీ. మీ యిద్దరూ ఆలోచించుకొని చేయండి" అంది ఆవిడ.
ఆయనా, మా మరిదులిద్దరూ పడీపడీ నవ్వారు.
"అంత పాచ్చింతకాయపచ్చడి పేరేమి" టొదినా అన్నాడు చిన్నమరిది.
ఆయనకైతే అలక వచ్చేసింది.
కాని చివరికి నా పంతమే నెగ్గింది.
అత్తయ్యగారి సపోర్టుతో నేను గెలిచానని మా మరుదు లనుకున్నారు కాని అది నిజం కాదు. ఆయనకూ చివరికి సమ్మతం ఐనది కాబట్టే బాలాత్రిపురసుందరి మళ్ళా మా యింట వెలిసింది.
ఇదంతా ఒకప్పుడు మా ఆయనకు చెప్పిన కథే.
ఈ రోజున మా అమ్మాయికి చెప్పాను.
"ఓ. మీ అక్క పేరు పెట్టుకున్నావన్న మాట నాకు" అంది అమ్మాయి.
"కాదు సుందరక్కా, నువ్వు నా కడుపున పుట్టబట్టే మళ్ళా నీకు ఆపేరే పెట్టాను" అన్నాను కొంచెం పూడుకుంటున్న గొంతుతో,
"ఊరుకో అమ్మా. అవేం మాటలూ. నేనేమిటీ మీ సుందరక్క నేమిటీ నాన్సెన్స్" అందమ్మాయి.
నేనూ మా సుందరక్కా కలిసి దిగిన ఫోటో అంటూ ఒక్కటైనా లేదు. దానికి ఎలా అర్థమయ్యేలా చెప్పాలీ?
వెంటనే సుందరక్క గుర్తుకు వచ్చింది.
సుందరక్క ఎప్పుడు గుర్తుకు వచ్చినా సరే మనసంతా చేదు తిన్నట్లుగా ఐపోతుంది.
సుందరక్క పుట్టుక ఒక విశేషం.
సుందరక్క బాల్యం ఒక విశేషం.
సుందరక్క పెళ్ళి ఒక విశేషం.
సుందరక్క వెళ్ళిపోవటం ఒక విశేషం.
అసలు సుందరక్కే ఒక పెద్ద విశేషం.
ఇంక పిల్లలు పుట్టరని నిరాశచేసుకున్న తల్లికి ముట్లుడిగిపోతున్న తరుణంలో కడుపున పడిందిట సుందరక్క. ఆ మాట తనతల్లే ఎన్నో మార్లు తనతో అనేదని సుందరక్కే చెప్పింది. ఆ సుందరక్కను ఆమె తల్లీ తండ్రీ కాలు క్రింద పెట్టనివ్వకుండా నెత్తిన పెట్టుకొని పెంచారు. అందుచేత తన చిన్నప్పుడు తనంత పెంకిపిల్ల ఊరుమొత్తంలో మరెవర్తీ లేదటని సుందరక్కే నవ్వుతూ ఒకటి రెండుసార్లు చెప్పింది. అత్యంత సౌమ్యురాలైన సుందరక్కేమిటీ పెంకిపిల్ల యేమిటీ అని తనకు అప్పట్లో భలే ఆశ్చర్యంగా అనిపించింది.
పాపం సుందరక్క పమిటవేయటం మొదలెట్టిన కొత్తలోనే మేనమామ గారింట చేరవలసి వచ్చింది అనాధగా. ఆ మేనమామ గారంటే ఆయనా వరసకు మాకు పెదనాన్న గారేను.
అలా వచ్చి సుందరక్క మావూరి బళ్ళో ఎనిమిదిలో చేరింది.
అప్పుడు నేనేమో ఇంకా రెండో తరగతేను.
సుందరక్క వీలున్నప్పుడల్లా మాయింటికి వస్తూ పోతూ ఉండేది.
నేను మూడులో ఉండగా కాబోలు పక్కింటి యతిరాజ్యం పెళ్ళి జరిగింది. ఆపిల్ల ఎందుకనో మాయింటికి వచ్చి చాలాసేపు ఏడ్చి వెళ్ళింది. తనకు ఆ పెళ్ళి వద్దట. ఏమో మరి ఎందుకో నాకేం తెలుసునూ. అమ్మేమో నన్ను "బయటకు పోయి ఆడుకోవే" అని కసిరి పంపేసిందాయిరి. అప్పుడు సుందరక్క మా యింట్లోనే ఉంది.
సుందరక్క బాగా పాడుతుంది.
ఎప్పుడన్నా హాయిగా పాడుకోవాలనిపిస్తే మా యింటికి వచ్చి బోలెడు పాటలు పాడేది. మా అమ్మకి తన పాటలంటే ఎంతిష్టమో. నాకైతే ఇంకా యిష్టం. ఎందుకంటే నాక్కూడా చిన్నచిన్న పాటలు నేర్పేది కదా మరి.
యతిరాజ్యం వాళ్ళింటి ముందు పెద్దపందిరి వేసారు. అక్క నడిగితే "యతిరాజ్యం పెళ్ళికదా పందిరెయ్యరా" అంది. పెళ్ళంటే అదో పెద్ద పండగనీ యింటి ముందు పందిరేస్తారనీ అర్థమైంది. అసలు పెళ్ళంటే ఏమిటీ అని సందేహం వచ్చింది.
ఆ సందేహం సుందరక్కనే అడిగాను వెంటనే.
అక్క యిచ్చిన జవాబును జన్మజన్మాలకీ మర్చిపోలేను.
"ఆడదానికి పెళ్ళంటే ఒకనరకం నుండి మరొకనరకానికి వెళ్ళటం" అంది.
నాకైతే చచ్చే భయం వేసింది.
"నేను చచ్చినా పెళ్ళిచేసుకోను" అని సుందరక్క దగ్గర శపథం చేసేసాను.
"అంతా నీ చేతులో ఉందటే" అని సుందరక్క నవ్వింది.
ఎందుకో ఆనవ్వు నచ్చలేదు.
ఎందుకుండదూ అని ఉక్రోషం వచ్చిందంతే.
కొన్నేళ్ళయ్యాక సుందరక్కకి పెళ్ళిచూపులయ్యాయి.
అప్పటికి నేనూ కాస్త పెద్దదాన్నయ్యానేమో ఆరిందాలా ఆ పెళ్ళిచూపుల విశేషం చూడ్డానికి నేనూ వెళ్ళాను.
తనకన్నా పది పదిహేనేళ్ళు పెద్ద ఆ పెళ్ళికొడుకు. సుందరక్క ఒప్పుకోదని అనుకున్నాను కాని ఆ పెళ్ళి జరగనే జరిగింది.
"అమ్మా ఏమిటే ఈ అన్యాయం" అన్నాను పెళ్ళికి అమ్మతో కలిసివెడుతూ.
"దాని ప్రాప్తం అలా ఉందే, ఏంచేస్తాం చెప్పు? తల్లీదండ్రీ లేనిపిల్ల. మీ పెదనాన్నదా అంతంత మాత్రం సంసారం. తనకే మరో ఇద్దరాడపిల్లలాయె. పాపం సుందే సర్దుకుపోతోంది. బంగారం లాంటి పిల్ల పాపం" అంది అమ్మ బాధపడుతూ.
సుందరక్క పెళ్ళైన తరువాత సంవత్సరం కాబోలు అత్తారింటి నుండి వచ్చింది. ఉన్న నెల్లాళ్ళలోనూ మాయింటికి మూడు నాలుగు సార్లు వచ్చింది.
అప్పుడు ఒకసారి నేను తెలిసీ తెలియక అన్న ఒక్క ముక్క ఇప్పటికీ నన్ను బాధిస్తూ ఉంటుంది.
"బాగున్నావా సుందరక్కా, అత్తారింట్లో ఐనా సుఖంగా ఉన్నావా" అన్నాను.
"ఆడబతుక్కి సుఖం అన్నది మూడో యింటికి వెళ్ళాకనే లేవే" అంది.
అముక్క నాకు అర్థం కాలేదు ఎంత తన్నుకున్నా.
కాని సుందరక్క ముఖంలో ఉన్న ఉదాసీనతను చూసి "ఆ మాటకి అర్థం ఏమిటీ" అని అడిగే ధైర్యం లేకపోయింది నాకు.
సుందరక్క తిరిగివెళ్ళిపోయాక మళ్ళా ఆమె తిరిగి ఎన్నడూ రాలేదు.
ఓ ఏడాది పోయాక కాబోలు సుందరక్కను గురించిన వర్తమానం ఐతే వచ్చింది.
కాని అది ఎంత చెడ్డ వర్తమానం!
ఇంక సుందరక్కే లేదు.
ఒకరోజు ఏదో పాత సిసిమా వస్తుంటే టీవీలో చూస్తున్నాను.
ఇల్లు యి ల్లనియేవు ఇల్లు నా దనియేవు
నీ యిల్లు యెక్కడే చిలకా
ఊరికీ ఉత్తరాన వలకాటి పురములో
కట్టె యిల్లున్నదే చిలకా
అని ఆ సిసిమా మధ్యలో ఒక పాట వచ్చింది.
ఎందుకో ఆ పాట విన్నాక మమసులో ఎంతో ఆందోళన కలిగింది.
ఆరోజున స్ఫురించింది మూడో యిల్లు అంటే ఏమిటో!
"సుందరక్కా మూడో యింటికి వెళ్ళిపోయావా" అని తలచి తలచి బాగా రోదించాను.
కాని నా సుందరక్క నా నుండి ఎంత దూరంగా పోగలదూ?
నాకూతురికి బాలాత్రిపురసుందరి అన్న పేరు పెట్టుకొన్నప్పుడు అమ్మ కళ్ళొత్తుకుంది.
ఆ పేరు మీద చాలా యుధ్ధమే జరిగింది నాకూ మా ఆయనకూ.
అయన తప్పేం లేదు పాపం.
కొడుకు పుడితే ఏం పేరు పెట్టాలీ, గ్రహపాటున కూతురు పుడితే ఏం పేరు పెట్టాలీ అని ఆయన చాలానే కసరత్తు చేసారు.
ఫైనల్ లిష్టులో అరడజను అబ్బాయిల పేర్లూ మరొక అరడజను అమ్మాయిల పేర్లూ తేలాయి. వాటిలో నుండి మా కుటుంబసభ్యులందరూ కలిసి పాల్గొనే ఎన్నికల్లో చెరొక పేరూ తేలాలి అని నిర్ణయం కూడా జరిగింది.
ఎందుకిందంతా చెబుతున్నానూ అంటే ఆ ఫైనల్ పట్టీ తయారు చేయటంలో నేనూ ఉత్సాహంగానే పాల్గొన్నాను కాబట్టే.
కానీ పుట్టిన ఆ పిల్ల కాస్తా ఆ పట్టీలు రెండింటినీ త్రోసిరాజంది మరి, ఏం చేసేది చెప్పండి?
ఆస్పత్రి నుంచి ఇంటికి వచ్చాక అత్తయ్య గారితో చెప్పాను.
"మీ మొగుడూ పెళ్ళాల యిష్టమమ్మా. అమ్మవారి పేరు వధ్దనవచ్చునా తప్పుకాదూ? వాడికీ నచ్చితే అలాగేను. నిజానికి మా అత్తగారు మహాలక్ష్మమ్మ గారి పేరు పెట్టమని అడుగుదా మనుకున్నాను. అమ్మవారి పేరు ఏది పెడితేనేమీ. మీ యిద్దరూ ఆలోచించుకొని చేయండి" అంది ఆవిడ.
ఆయనా, మా మరిదులిద్దరూ పడీపడీ నవ్వారు.
"అంత పాచ్చింతకాయపచ్చడి పేరేమి" టొదినా అన్నాడు చిన్నమరిది.
ఆయనకైతే అలక వచ్చేసింది.
కాని చివరికి నా పంతమే నెగ్గింది.
అత్తయ్యగారి సపోర్టుతో నేను గెలిచానని మా మరుదు లనుకున్నారు కాని అది నిజం కాదు. ఆయనకూ చివరికి సమ్మతం ఐనది కాబట్టే బాలాత్రిపురసుందరి మళ్ళా మా యింట వెలిసింది.
ఇదంతా ఒకప్పుడు మా ఆయనకు చెప్పిన కథే.
ఈ రోజున మా అమ్మాయికి చెప్పాను.
"ఓ. మీ అక్క పేరు పెట్టుకున్నావన్న మాట నాకు" అంది అమ్మాయి.
"కాదు సుందరక్కా, నువ్వు నా కడుపున పుట్టబట్టే మళ్ళా నీకు ఆపేరే పెట్టాను" అన్నాను కొంచెం పూడుకుంటున్న గొంతుతో,
"ఊరుకో అమ్మా. అవేం మాటలూ. నేనేమిటీ మీ సుందరక్క నేమిటీ నాన్సెన్స్" అందమ్మాయి.
నేనూ మా సుందరక్కా కలిసి దిగిన ఫోటో అంటూ ఒక్కటైనా లేదు. దానికి ఎలా అర్థమయ్యేలా చెప్పాలీ?
