23, జనవరి 2016, శనివారం

భుజగశిశుభృత రామనామం.







       భుజగశిశిభృతము.
       పలుకవలయు శ్రీరామా
       పలుకవలయు నీ‌ నామం
       బలుపు నెఱగుకుండంగం
       జిలుకవలెనె తీయంగన్




భుజగశిశుభృతము.

ఈ భుజగశిశుభృత వృత్తానికి గణవిభజన న-న-మ. గురులఘుక్రమం IIIIIIUUU. పాదానికి కేవలం‌ తొమ్మిది అక్షరాలు.  చిన్నవృత్తం‌ కాబట్టి దీనికి యతిమైత్రి అవసరం లేదు. ప్రాసనియమం మాత్రం ఉంది.

లక్షణసారసంగ్రహమూ ఛందోబుధీ దీనిని భుజగశిశురుతము అన్నాయి. కవిజనాశ్రమమూ, కావ్యాలంకారసంగ్రహమూ, అప్పకవీయము భుజగశిశురుతానికి లక్షణాన్ని న-న-య అని వేరు వృత్తంగా చెప్పాయి.

ఈ భుజగశిశుభృతవృత్తానికి పూర్వకవి ప్రయోగాలు తెలియవు.

ఈ వృత్తం నడక చూదాం. దీని పాదంలో గణవిభజన న-న-మ కాబట్టి మెత్తం మాత్రల సంఖ్య పన్నెండు.  మొదట వచ్చే ఆరుమాత్రలూ పూర్తిగా లఘువులతోనూ‌, చివరి ఆరు మాత్రలూ మొత్తంగా గురువులతోనే యేర్పడుతున్నాయి. మొదటి ఆరు మాత్రలూ‌ పూర్తికాగానే విరుపు కనిపిస్తోంది. అందుచేత ఈ‌వృత్తపాదం మూడవగణం‌ ఐన మ-గణం వద్ద సమద్విఖండనం చేస్తూ విరుగుతున్నది.

పలుక వలయు శ్రీరామా
పలుక వలయు నీ నామం
బలుపు నెఱగ కుండంగం
చిలుక వలెనె తీయంగన్

ఈ వృత్తం వ్రాయటానికి సులభంగానే కనిపిస్తోంది. ఔత్సాహికులు ప్రయత్నించండి.