22, డిసెంబర్ 2015, మంగళవారం

రామా అజితప్రతాపా





    అజితప్రతాపము.
    తరియింపగోరు నెడ దాశరథిన్
    పరమపూరుషు ప్రపంచ నాధునో
    నరులార వేడ భవ నాశనమౌ
    పరుల జేరుట విపత్కరంబగున్





అజితప్రతాపము.
ఈ వృత్తానికి బేసి (అంటే 1వ, 3వ )పాదాల్లో గణాలు స - జ - స - స. సరి (అంటే 2వ, 4వ)పాదాల్లో గణాలు న -భ - జ -ర. యతిస్థానాలు బేసి పాదాల్లో 9వ స్థానమూ,సరిపాదాల్లో 8వస్థానమూ ఈ వృత్తానికి.

గమనించవలసిన విషయం ఒకటుంది. ఈ వృత్తలక్షణాలు వెబ్‌లో కూడా కనిపిస్తున్నాయి. ఐతే సరిపాదాల చివరి గణం ఆ పేజీల్లో భ-గణం అని పొరపాటును మొదట ఎవరు చేసారో కాని  అదే అన్ని చోట్లా కనిపిస్తుంది. నిజానికి ఈ లక్షణాలను చెప్పే పాఠం మొత్తం పరిశీలించకుండా అందరూ కాపీ చేసుకున్నారు! ఎవరికీ కూడా లక్షణంలో సరిపాదాల చివరి గణం‌ భ-గణం అని చెప్పినప్పుడు, వృత్తంలో చివరి స్థానంలో గురువే ఉండాలి కదా అన్న అనుమానం‌ కూడా రాకపోవటం వింతగా ఉంది. తమాషా ఏమిటంటే అన్ని చోట్లా కనిపించినది ఒకే ఉదాహరణ పద్యం  అన్నాను కదా, అది ఇలా ఉంది:

సజసాగణావలిఁ బ్రసన్న నభా
గ్రజరపంక్తి నభిరామరూపమై
యజితప్రతాపచెలువారుఁ గృతి
న్విజయవిక్రమణ విశ్వభూవరా

చూసారా, ఉదాహరణ పద్యంలో మాత్రం చక్కగా సలక్షణంగా సరిపాదాల్లో చివర ర-గణమే ఉంది.

విశ్వనాథవారు అజితప్రతాప వృత్తం వాడినట్లు తెలిస్తోంది కాని వివరం తెలియదు. విఙ్ఞులు తెలియబరుస్తే ఇక్కడ చేర్చగలను.

ఈ పద్యం నడక విషయానికి వస్తే నాకు దీనికి ప్రత్యేక మైన సంగతి యేమీ కనిపించటం లేదు.